‘Nederland is een superland’

‘In Roemenië liepen wij vroeger de deur bij elkaar plat,’ zegt ze. ‘Voor een kopje suiker, een beetje melk, het gebruik van de telefoon. Je had elkaar voor alles nodig.’

Roemenië. Een land van graanvelden, zelfgestookte palinka en sprookjeskastelen in halo’s van mist. Maar ook een land waar een heftig verleden blijft ronddwalen.

Betty groeide op in de tijd van Ceauşescu, de communistisch leider wiens greep met de jaren beklemmender werd. ‘Ons gezin had het relatief goed,’ zegt ze, ‘omdat mijn vader onderburgemeester was. Veel mensen hadden helemaal niets. Zelfs nadat het regime in 1989 gevallen was, bleef de armoe. Bijna al het geld was toen in handen van de maffia. De winkels lagen vol, maar we konden niets kopen.’ In sommige steden werden aardappelen verbouwd op elk stukje vrije grond.

Betty was 13. Ze wist toen al dat ze zou vluchten als ze kon. ‘Ik kon niet leven met een toekomst zonder ambitie.’ In 1995 waagde ze de stap. Een meisje van 19, helemaal alleen. Ze kwam zonder werkvergunning in de Nederlandse glastuinbouw terecht. Het paradijs waarop ze had gehoopt, leek daar verder weg dan ooit. Betty: ‘Lange dagen ploeteren voor een hongerloontje, het was eerder moderne slavernij. En op een dag kwam de politie en werden we allemaal terug naar huis gestuurd.’

Ze moet er nu om lachen. De valse start hield haar niet tegen. ‘Ik was verliefd geworden op een Turkse arbeidsmigrant die wel papieren had. Door met hem te trouwen kon ik alsnog legaal aan de slag. Bij de GGD Amsterdam zochten ze een tolk voor de afdeling Prostitutie en Mensenhandel. Dat was precies wat voor mij. Voor veel van de meisjes werd ik een vaste vertrouwenspersoon.’

Het moederland is Betty altijd bezig blijven houden. De dochter die ze met haar eerste man kreeg, is inmiddels 17. Met haar tweede man zette ze een stichting voor Roemeense straatkinderen op. Honderden van hen leefden en leven ondergronds, letterlijk in riolen. De stichting kon een grote groep aan onderdak helpen.

Sinds enkele jaren werkt Betty in verpleeghuis Rozenholm. Een logische stap, vindt ze zelf. Ze voelt verwantschap met ouderen. Al hun verhalen van vroeger, herinneringen aan oorlog en onvrijheid, ze zijn haar niet vreemd.

Betty mist haar familie. Ze belt elke dag en biedt steun waar het kan. Het blijft Oost-Europees bloed dat door haar aderen stroomt. Toch wil ze nooit meer terug. ‘Mannen en vrouwen zijn hier gelijk, alles is perfect geregeld, en je kunt in vrijheid aan je toekomst bouwen. Niet iedereen beseft het even goed,’ zegt ze, ‘maar geloof me, ik kan het weten: Nederland is een superland.’